In 1920, toe mnr. Hannes du Toit se oupa hul familieplaas, sowat 12 km buite Garies, gekoop het, het reën vol genade vir dae aaneen in die veld geval en deur die grond gesyfer; die blommeprag kort op sy hakke.
Maar dié tipe stories het Hannes nog net van gehoor.
Dit is 102 jaar later en gedurende die afgelope winterreënseisoen het Hannes slegs 92 mm op dieselfde stuk grond gemeet.
In ’n gawe jaar sal hy tot 200 mm reënval kry, vertel hy.
In die 23 jaar wat Hannes boer op die grond waarop sy oupa en sy pa ook geboer het, het hy en sy gesin nog nooit so min reën sien val nie.
Ja, soms sal wolke op die horison opsteek en soms sal die wind belowend waai, maar die Namakwaland bly dor en grond kraak soos legkaartstukke wanneer jy daaroor loop.
Du Toit, wat met Dorpers boer, het in 2013 laas “goeie reën” – tussen 180 mm en 200 mm – gehad.
“Die droogte is langdurig, aanhoudend. Ek moet al my voer self koop. Stadig maar seker moet jy planne begin maak. Jy begin elke sent omdraai en sny so ver moontlik.
“Dit is swaar . . .”
Sowat 30 km buite Garies lê mnr. Jasper Nieuwoudt se plaas. Hy het nóg minder reën gesien – minder as 40 mm.
“My ma het 96 jaar oud geword in Oktober vanjaar. Sy sê sy het nog nooit die Garies-omgewing so gesien nie. Vanjaar is regtig ’n skok. Die boere kry eerlikwaar swaar. Dit is die agtste jaar van die droogte; dit is té lank.”
Nieuwoudt, wat met Dorpers en Boerbokke boer, hou sy lammers terug om geld te bespaar.
“Dit is ’n oorlewingstryd.”
Bietjie hoop op pad
Sedert 2018 het die South African Water Warriors al uitgereik na die gemeenskappe van Oudtshoorn, Prins Albert, Patensie, Loeriesfontein en Springbok.
Nou is dit Garies se beurt, vertel mnr. Deon Smit van die organisasie.
Eerskomende Saterdag gaan meer as 35 mense met 14 bakkies vol kos vanuit Kaapstad ry. Twee vragmotors wat bale lusern vervoer, sal vanuit Vredendal ry. Nog ’n vragmotor sal vanuit Vanrhynsdorp ry om 50 000 liter water na Garies te bring.
Dit sal beslis nie die probleem vir boere oplos nie, sê Smit, maar hy hoop dit sal vir boere, plaaswerkers en hul families bietjie asem gee – drie weke voor Kersdag.
Die South African Water Warriors gaan vir meer as 160 gesinne kospakke gee en bederfboksies vir die vroue, want “dit is die vroue wat sterk probeer staan wanneer die boer moedeloos by die huis kom”.
Skenkings van kos, lusern en water is van oor die hele Suid-Afrika gekry en vrywilligers ry op hul eie koste na Garies om dit uit te deel.
Hy het al die erge swaarkry onder die boeregemeenskap gesien, vertel Deon.
“Wat jy in die koerante lees van die droogte en wat jy daar sien, is twee verskillende stories. Jy kan nie die mense se eintlike stryd in woorde omsit nie.”
Hy het al gesien hoe ’n vrou ’n blikkie boeliebeef in twee verdeel om dit oor twee dae te eet. Hy het al gesien hoe boere emosioneel raak wanneer hulle bokse kos huis toe kan neem.
“Dit breek jou hart om dit te sien, daarom sal ons almal probeer help wat ons kan.
“Al is dit net vir een maaltyd. . . ”
- Indien jy ’n skenking aan die South African Water Warriors vir boeregemeenskappe in die Namakwaland wil maak, bel Smit by 082 738 2702.
Laai die Landbou.com-app af en lees jou landbounuus direk op die app. Dié app is beskikbaar in die Apple-, Android- en Huawei-winkels.
